Birleşme, bir şirketin diğerini devralması, teknik terimle “devralma şeklinde birleşme” veya yeni bir şirket içinde bir araya gelmeleri, teknik terimle “yeni kuruluş şeklinde birleşme”, yoluyla gerçekleşir (TTK.136). Devralma yoluyla birleşmeye Tansaş Perakende Mağazacılık T.A.Ş.’nin – Tansaş (Devrolunan) Migros Türk T.A.Ş. – Migros (Devralan) tarafından devralınması gösterilebilir. Tansaş’ın mevcut tüm aktif ve pasifleri bir kül halinde tasfiye edilmeksizin (tasfiyesiz infisah) kendiliğinden Migros’a geçmektedir. Yeni kuruluş şeklinde birleşmeye ise Aycell ile Aria’nın Avea’da birleşmesi örnek verilebilir. Burada Aycell ile Aria tasfiye edilmeksizin fesih olunur ve her birinin aktif ve pasif tüm malvarlığı külli halefiyet yoluyla yeni kurulan şirkete (Avea) devredilir.
HANGİ ŞİRKET DİĞERİYLE BİRLEŞEBİLİR?
| SINIF | TÜR | BİRLEŞEBİLECEĞİ ŞİRKET |
| SERMAYE ŞİRKETLERİ | Anonim Şirket | Anonim Şirket Limited Şirket Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket Kooperatif Devralan şirket olması şartıyla Kollektif Şirket Devralan şirket olması şartıyla Komandit Şirket |
| Limited Şirket | Anonim Şirket Limited Şirket Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket Kooperatif Devralan şirket olması şartıyla Kollektif Şirket Devralan şirket olması şartıyla Komandit Şirket | |
| Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket | Anonim Şirket Limited Şirket Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket Kooperatif Devralan şirket olması şartıyla Kollektif Şirket Devralan şirket olması şartıyla Komandit Şirket | |
| ŞAHIS ŞİRKETLERİ | Kollektif Şirket | Kollektif Şirket Komandit Şirket Devrolunan şirket olması şartıyla Anonim Şirket Devrolunan şirket olması şartıyla Limited Şirket Devrolunan şirket olması şartıyla Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket Devrolunan şirket olması şartıyla Kooperatif |
| Komandit Şirket | Kollektif Şirket Komandit Şirket Devrolunan şirket olması şartıyla Anonim Şirket Devrolunan şirket olması şartıyla Limited Şirket Devrolunan şirket olması şartıyla Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket Devrolunan şirket olması şartıyla Kooperatif | |
| KOOPERATİFLER (Kooperatifler ticaret şirketi kabul edilmesine rağmen, şahıs-sermaye şirketi ayrımının dışında tutulmuştur) | Anonim Şirket Limited Şirket Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket Kooperatif Devralan şirket olması şartıyla Kollektif Şirket Devralan şirket olması şartıyla Komandit Şirket | |
TASFİYE HALİNDEKİ ŞİRKET BİRLEŞMEYE KATILABİLİR Mİ?
Tasfiye hâlindeki bir şirket, malvarlığının dağıtılmasına başlanmamışsa ve devrolunan şirket olması şartıyla, birleşmeye katılabilir (TTK.138/1). Hüküm, tasfiye halinde bulunan bir şirketin birleşmeye katılabilmesine olanak tanımakta, ancak bunun için iki şart aramaktadır. Bunlardan birincisi, malvarlığının, yani tasfiye paylarının dağıtılmaya başlanmamış bulunması, ikincisi ise, tasfiye halindeki şirketin devrolunan (iltihak eden) şirket olmasıdır (M. 138 Gerekçesi). Bu şartların varlığı, devralan şirketin merkezinin bulunduğu yerin ticaret sicili müdürlüğüne sunulan belgelerle ispatlanır (TTK.138/2).
SERMAYESİNİ BELLİ BİR ORANDA YİTİRMİŞ VEYA BORCA BATIK OLAN BİR ŞİRKET BİRLEŞMEYE KATILABİLİR Mİ?
Sermayesiyle kanuni yedek akçeleri toplamının yarısı zararlarla kaybolan veya borca batık durumda bulunan bir şirket, kaybolan sermayeyi veya gerekiyorsa borca batıklık durumunu karşılayabilecek tutarda serbestçe, tasarruf edilebilen özvarlığa sahip bulunan bir şirket ile birleşebilir (TTK.138/1). Bu şartın gerçekleşmiş olduğunu ispatlayan belgelerin, devralan şirketin merkezinin bulunduğu yerin ticaret sicili müdürlüğüne sunulması şarttır (TTK.138/2).
Sermaye ile kanunî yedek akçeler toplamının yarısı bilânço zararlarıyla yitirilmişse eksi bilânço; zararlar bunun üstündeyse borca batıklık durumu, teknik terimle kırmızı bilânço vardır. Eksi veya borca batık bilânçonun varlığı bir şirketin birleşmesini engellemez; yeter ki, devralan veya devralınan şirket bu açığı kapatabilecek tutarda serbestçe tasarruf edebileceği özvarlığa sahip olsun. Batık şirket devralan veya devrolunan olabilir. “Serbestçe tasarruf edilebilir özvarlık” ile, sermaye + belli bir harcanma amacına bağlanmamış yedek akçeler anlaşılır (M. 138 Gerekçesi).
BİR TİCARİ İŞLETME BİR TİCARET ŞİRKETİYLE BİRLEŞEBİLİR Mİ?
Bir ticari işletme, bir ticaret şirketiyle, onun tarafından devralınmak suretiyle birleşebilir. Bu hâlde devralan ticaret şirketinin türüne göre 138 ilâ 140, 142 ilâ 158 ve ortak hükümlere ilişkin 191 ilâ 193’üncü madde hükümleri kıyas yoluyla uygulanır (TTK.194/1). Burada şu hususa dikkat etmek gerekir. Birleşmenin devralma yoluyla birleşme olması gerekir. Ticari işletmeyi devralan şirket şahıs veya sermaye şirketi olabilir.