HAKARET SUÇU NEDİR?
Hakaret suçu bireylerin kişilik haklarına saldırı olup hakaret suçunun cezalandırılması ile korunmak istenen değerler ise şeref, onur ve saygınlıktır. Bu nedenle hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu ‘’Şerefe Karşı İşlenen Suçlar‘’ başlığı altında yer almaktadır.
Türk Ceza Kanunu’muzun 125. maddesinde yapılan tanıma göre “Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldırıda bulunan kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir. Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur’’ şeklinde tanımlanmıştır.
SOSYAL MEDYA ÜZERİNDEN İŞLENEN HAKARET SUÇU NEDİR?
Gelişen teknolojik gelişmeler ile iletişim araçları çeşitlenmiş ve çok geniş kitleler ile iletişim sağlanabilir hale gelmiştir. Ancak gelişen bu teknolojinin kötü niyetli kullanımı da artmış olup internet aracılığı ile işlenen suçlar neticesinde geniş kitlelerin sanal ortamlarda da mağdur edilmesinin önünü açılmıştır.
Sanal ortamlarda en yaygın ve işlenmesi en kolay olan internet suçu sosyal medya üzerinden gerçekleşen hakaret ve sövme suçudur. Bireylerin özgürce düşüncelerini ifade edebildikleri çeşitli sosyal mecralarda yapılan yorumlar, paylaşımlar, özel mesajlar aracılığı ile hakaret suçunun oluşması oldukça yaygınlaşmıştır.
Sosyal medya üzerinden edilen hakaret fiilinin, hakaret suçunu oluşturması için öncelikle, internetten sergilenen söz ve davranışlar ile kişinin onur, şeref veya saygınlığını zedelenmeli, kişinin yapılan bu paylaşım ve davranışlar ile rencide edilmiş olması gerekir. Twitter, Facebook, Instagram gibi sosyal medya hesapları üzerinden edilen hakaret fiili bu suçu ve kişinin mağduriyetini alenileştirir.
SOSYAL MEDYADA ÜZERİNDEN İŞLENEN HAKARET SUÇUNDA ALENİYET NEDİR?
Hakaret suçunun alenen işlenmesi halinde, hakaret suçu nedeni ile öngörülen ceza 1/6 oranında ayrıca arttırılmaktadır. Hakaret konusu söz veya davranışın belirlenemeyen sayıda kişi tarafından görülme, duyulma ve algılanabilme olasılığının bulunması halinde alenen hakaret suçu işlenmiş olur. Hakaret suçunda aleniyetin gerçekleşmesi için fiilin herhangi bir sınırlama olmaksızın herkese açık olan bir mecrada işlenmesi şarttır. Facebook, Twitter, Instagram gibi sosyal medya ağları ise herkese açık paylaşım mecraları olup bu sosyal mecralar üzerinden işlenen hakaret fiilleri aleni şekilde işlenmiş sayılmaktadır.
SOSYAL MEDYA ÜZERİNDEN İŞLENEN HAKARET SUÇUNA İLİŞKİN DELİLLERİN TOPLANMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ AŞAMASI NEDİR?
Sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçuna ilişkin deliller, ekran görüntüsü, URL adresi, IP adresi, trafik bilgilerinin (log kayıtlarının) tutulması ve saklanması mağduriyetin kanıtlanması açısından oldukça önemlidir. Elektronik deliller kolay zarar görebilen, değiştirilebilen ve yok edilebilen deliller olmaları nedeni ile söz konusu delillerin güvenilirliği sağlanmalıdır.
SOSYAL MEDYA ÜZERİNDEN İŞLENEN HAKARET SUÇUNUN CEZASI NEDİR?
Hakaret suçu, şikayete tabii suçlardandır. Hakaret suçuna ilişkin, suç işleyen kişi hakkında cezai soruşturma başlatılabilmesi ve sonrasında ceza mahkemelerinde yargılanabilmesi için, öncelikle yetkili mercilere suç duyurusunda bulunulması gerekmektedir.
İnternet ve sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçunun basit şekilde işlenmesi halinde hakaret suçunun cezası üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. İnternet veya sosyal medya üzerinden işlenen hakaret fiilleri ise aleniyet unsurunu gerçekleştirmesi sebebi ile 1/6 oranında artırılarak hüküm verilir.
SOSYAL MEDYA ÜZERİNDEN İŞLENEN HAKARET SUÇU NEDENİ İLE TAZMİNAT DAVASI NEDİR?
Sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçu neticesinde mağdur ceza yargılamasının yanı sıra ihlal edilen hakları için hukuk davası yoluna da gidip maddi ve manevi tazminat talep edebilir. Kişinin, hakaret fiili ile ihlal edilen hak ve değerleri şeref, onur, saygınlık, itibar gibi kavramlar olup bu kavramlara karşı meydana gelen haksız saldırılar için tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır. Tazminat davaları ancak hakaret suçu nedeni ile açılmış olan ceza davasının kesinleşmesinden sonra 1 yıllık zamanaşımı süresi içerisinde açılmalıdır.
SOSYAL MEDYA ÜZERİNDEN İŞLENEN HAKARET SUÇUNUN ZAMANAŞIMI NEDİR?
Hakaret suçu şikayete tabii suçlardan olup bu sebeple mağdurun hakarete uğradığını, hakaret fiilinin gerçekleştiğini öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde Cumhuriyet savcılığına veya emniyete başvurarak şikayette bulunması gerekir. Aksi halde sosyal medya üzerinden hakaret suçu zamanaşımına uğrayacak ve hakaret eden kişiye karşı soruşturma veya kovuşturma yapılamayacaktır. Ceza yargılamasının dışında hukuk davası olarak mağdurun ihlal edilen hakları için tazminat davası açılabilmesi için ceza yargılamasının kesinleşmesi ve 1 yıllık zamanaşımı süresi içerisinde talep edilmesi gerekmektedir.
SOSYAL MEDYA ÜZERİNDEN İŞLENEN HAKARET SUÇU HAKKINDA ERİŞİM ENGELİ SÜRECİ NEDİR?
Sosyal medya üzerinden sergilenen hakaret fiilini oluşturan söz ve davranışların kişinin onur, şeref veya saygınlığını zedelediği, rencide ettiği takdirde hakaret suçu gerçekleşmiş olur. Sosyal medya üzerinden yapılan hakaret fiilleri ise bu suçu alenileştirir. Kişiler, kendi kişilik ve haysiyetlerine karşı yapılan bu hakaretlerin alenileşmesinin engellenmesini talep edebilirler. Hakaret suçu işleyenler tarafından mağdurların kişilik haklarının ve bu durumun alenileşmesi ile de özel hayatın gizliliği ihlal edilmektedir. Yapılan bu ihlaller neticesinde mağdurlar emniyet güçlerine veya cumhuriyet savcılığına başvurmak sureti ile suç duyurusunda bulunabilirler. Aynı zamanda bu süreçte sosyal medya üzerinden gerçekleşen ihlallere neden olan hakaret fiilini oluşturan söz ve davranışların yayından kaldırılmasını ve erişimin engellenmesini talep edebilirler.
Uygulamada, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun varlık göstermektedir.
5651 sayılı kanunun 9. Maddesinde ‘’İçeriğin Yayından Çıkarılması ve Erişimin Engellenmesi’’ usullerine yer verilmiştir. Şöyle ki; İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler ile kurum ve kuruluşlar, içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebileceği gibi doğrudan sulh ceza hâkimine başvurarak içeriğin çıkarılmasını ve/veya erişimin engellenmesini de isteyebilir. İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden kişilerin talepleri, içerik ve/veya yer sağlayıcısı tarafından en geç yirmi dört saat içinde cevaplandırılır. … Hâkim bu madde kapsamında yapılan başvuruyu en geç yirmi dört saat içinde duruşma yapmaksızın karara bağlar.
Sulh Ceza Hâkimi tarafından verilen sosyal medya üzerinden kişilerin onur, şeref, haysiyetlerini zedeleyen, rencide eden hakaret fiilini oluşturan söz ve davranışların yayından kaldırılmasını ve erişiminin engellenmesi kararını uygun bir şekilde süresinde yerine getirmeyen sorumlu kişi ya da kurumlara 500 günden 3.000 güne kadar adli para cezası verilebilmektedir.