E-ticaret, işletmelerin iş ve işlemlerini İnternet üzerinden ticari faaliyet göstermesine olanak sağlamaktadır. E-ticaret veya e-iş sayesinde tüm bu ticari süreçler elektronik ortamda yer almaktadır. E- ticaret vasıtasıyla kişiler, zaman ve mekân kısıtlaması olmadan -veya asgari ölçüde olarak- belirli bir bedel karşılığında taleplerine yanıt bulabilmektedirler. İnternet aracılığıyla işletmelere ve tüketicilere günde 24 saat yılda 365 gün hizmet verilebilir.
E-ticaret kanunu 2014 yılında “Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun” başlığı ile resmî gazetede yayımlanmış ve 2015 yılında kabul edilmiştir. Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da e-ticaret “fiziki olarak karşı karşıya gelmeksizin, elektronik ortamda gerçekleştirilen çevrimiçi iktisadi ve ticari her türlü faaliyet” olarak tanımlanmıştır. E-ticaret kanunu hem tüketicinin hem de işletmelerin haklarını güvence altına almayı hedeflemektedir. Söz konusu düzenleme sayesinde çeşitli önlemler arttırılmıştır.
Getirilen düzenlemeler:
- E-ticaret sitesi ile tüketicinin arasındaki bilgi akışı güvence altına alınmıştır.
- Ürün veya hizmet satın alırken ödeme aşamasındaki güvenlik önlemleri arttırılmış olup 3D secure gibi ekstra güvenlik sistemleri geliştirilmiştir.
- Cayma hakkı, gizlilik sözleşmesi, mesafeli satış sözleşmesi gibi tüketiciyi ilgilendiren haklar genişletilmiştir.
- Özel hayatın gizliliğine yönelik olarak KVKK ile kişisel verilen işlenmesi konusunda düzenlemeler yapılmıştır.
E- ticaret sayesinde daha hızlı şekilde, ürünlerin maliyetlerini minimumda tutulması hedeflenerek çok daha geniş kitlelere ulaşılır. E- ticaret başlığı altında çeşitli hakların korunması amaçlanmış olup e-ticaret’e yönelik spesifik bir mevzuat ve kanun bulunsa dahi aslında birçok hukuk dalının bir araya gelmesiyle e-ticaret başlığı oluşturulmuştur. Bu hukuk dalları ve konu başlıkları, Rekabet Hukuku, Tüketici Hukuku, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, Fikri Mülkiyet Kanunu ve e-ticaret dolayısıyla ortaya çıkan sözleşmesel ilişkilerden doğan Ticaret Hukuku olarak sıralanmaktadır.
Bu kanunların uygulanmasının temel amacı işletmelere ve tüketicilere e-ticarette hangi kuralların uygulanacağının ve e-ticaretin usul ve kapsamının belirlenmesidir. Bu sayede tüketicilerin hakları güvenli hale getirilerek e-ticaretin de güvenli bir şekilde icra edilmesi sağlanmaktadır.
2. KVKK’NIN E-TİCARET’E UYGULANMASI
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun (KVKK) temel amacı kişisel verilerin işlenmesi ve koruma altına alınmasıdır. Bu sayede kişilerin temel hak ve özgürlüklerinin daima korunması amaçlanmaktadır. Kişilerin veri güvenliğinin sağlanması ve korunması KVKK kapsamına girmektedir. E-ticaret ile sıkı ilişkisi bulunan KVKK, kişilerin ve işletmelerin veri kaybını, bilgi sızıntılarını ve yetkisiz şekilde yapılan veri işlem süreçlerini önlemeyi vadeder. E-ticaret esnasında kişisel veriler işlenirken özel hayatın gizliliğini sağlayarak gerçek ve tüzel kişilerin hak ve yükümlülüklerini belirler. KVKK 24 Mart 2016’da kabul edilerek 6698 sayılı kanun olarak 7 Nisan 2016’da Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
İşletmeler, KVKK’da yer alan maddeleri uygulamak amacıyla hareket ederek tüketicilere alışverişleri esnasında KVKK maddelerinin uygulanışı belirtmeli ve onay almalıdır. Bu onay, tüketici aydınlatma metni olarak tanımlanmaktadır. Söz konusu kanun ile işletmelerin tüketiciyi bilgilendirmesi ve bu bilgilendirme sonrasında onay alması zorunlu hale getirilmiştir. E-ticarette aktif olarak rol oynayan işletmeler tüketicilerinin kişisel verilerini tüketicinin rızası olmadan üçüncü şahıslar ile paylaşamaz ve kişisel verileri amaçları dışında kullanamaz. Bu durum KVKK’da düzenlenerek açıkça ifade edilmektedir.
3. TÜKETİCİ HUKUKU VE E-TİCARET İLİŞKİSİ
Elektronik ortamda gerçekleştirilen tüketici işlemleri ile elektronik tüketici sözleşmelerinin mahiyeti gereği e-ticarete ilişkin usullerin Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun ile güven oluşturulması sağlanmaya çalışılmaktadır. Ticari İletişimin düzenlenmesine ilişkin hükümlerin yer aldığı 6563 satılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 5 Kasım 2014 tarihinde 29166 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da (ETDHK) yalnızca e-ticarete ilişkin esas, usul ve yaptırımlar belirlenmiştir. Kanun’da, elektronik hizmet alan tüketicinin bilgilendirilmesine, alacağı ürün veya hizmeti tanıyabilmesine ve alıcıyı yanıltabilecek bilgilerin engellenmesine ilişkin düzenlemeler ile istenmeyen elektronik posta gönderim yoluyla alıcılarını rahatsız eden işletmelere uygulanacak idari yaptırımlar düzenlenmiştir.
4. FİKRİ MÜLKİYET HUKUKU VE E-TİCARET İLİŞKİSİ
Fikri mülkiyet hakkı, telif ve sınai mülkiyet haklarını düzenlemektedir. E-ticaret alanında da Fikri Mülkiyet hukuku yer almakta ve değerlendirilmektedir. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, eser sahipleri ile hak sahiplerinin hakları ile bu hakların kullanım koşulları ve hakları koruma yollarını düzenlemektedir.
İlgili kanunun 1/A maddesinde “Bu Kanun, fikir ve sanat eserlerini meydana getiren eser sahipleri ile bu eserleri icra eden veya yorumlayan icracı sanatçıların, seslerin ilk tespitini yapan fonogram yapımcıları ile filmlerin ilk tespitini gerçekleştiren yapımcıların ve radyo televizyon kuruluşlarının ürünleri üzerindeki manevi ve mali haklarını, bu haklara ilişkin tasarruf esas ve usullerini, yargı yollarını ve yaptırımları ile Kültür Bakanlığının görev, yetki ve sorumluluğunu kapsamaktadır.” İfade yer almaktadır.
Kişilerin el emeği ile üretmiş olduğu tasarım ürünlerin online ortamda satışının yapılması durumunda ürünlerin sergilenmesi amacıyla siteye eklenen tasarım fotoğrafları, 5846 sayılı kanun kapsamında telif hakkına sahip olunan ögelerdir. Fikri Mülkiyet kanununun var olmasının başlıca nedenlerinden biri kişileri haksız rekabete karşı korumaktır.
5. REKABET HUKUKU VE E-TİCARET İLİŞKİSİ
Rekabet Hukuku, ticaret piyasasındaki rekabetin sağlıklı şekilde ilerleyebilmesi ve korunması amacıyla ortaya çıkmış ve Rekabet Kurumu’nun getirmiş olduğu yükümlülüklerin uygulanmasını düzenlemelerin bütünüdür. Rekabet hukuku, piyasa rekabetini olumsuz yönde etkileyen durumları engellemek ve rekabeti bozan teşebbüslere yaptırım uygulanması noktasında kanuni sınırlar çizmek için ortaya çıkmıştır. E-ticaret dolayısıyla sayısız işletme ve tüketici sanal ortamda buluşmaktadır. İşletmelerin, tüketicileri sundukları ürün ve hizmetlerde yanlış ürün ve fiyatlandırma politikasının hem tüketicileri hem de diğer işletmeleri olumsuz anlamda etkilememesi için rekabet kurumu, eşit rekabet koşullarının sağlanması amacıyla hareket etmektedir.
İlgili diğer yazılarımıza göz atın:
Elektronik Ticaret Modelleri ve Ödeme Sistemleri: https://celiktas.av.tr/tr/elektronik-ticaret-modelleri-ve-odeme-sistemleri/